سور السور ال به سوره‌های آغاز شده با حروف مقطعه «ال» اطلاق میشود. ۱ - عناوین سور التعدادی از سوره‌های قرآن با حروف مقطعه آغاز می‌شوند. همین امر سبب شده است که از این سوره‌ها به صورت گروهی و با نام خاصی یاد میشود. برخی از این اسامی به شرح ذیل است: ۱. سور «ال:» سوره‌هایی که با حروف مقطعه «ال» آغاز شده‌اند. سوره‌ای که با خصوص این دو حرف آغاز شده باشد وجود ندارد. اما سوره‌های آغاز شده با حروف مقطعه مشتمل بر این دو حرف عبارتند از: سور «الر» و سور «الم» که توضیح آن در ادامه می‌آید. ۲. سور «الر:» سوره‌هایی که با حروف مقطعه «الر» آغاز شده‌اند. سوره‌هایی که با خصوص این سه حرف آغاز شده‌اند عبارتند از: یونس، هود، یوسف، ابراهیم، حجر. و اما سوره‌ای که حرفی اضافه بر این سه حرف دارد عبارت است از: رعد (المر). ۳. سور «الم:» سوره‌هایی که با حروف مقطعه «الم» آغاز شده‌اند. سوره‌هایی که با خصوص این سه حرف آغاز شده‌اند عبارتند از: بقره، آل عمران، عنکبوت، روم، لقمان، سجده. و اما سوره‌هایی که حرفی اضافه بر این سه حرف دارند عبارتند از: رعد (المر)، اعراف (المص). از این سوره‌ها به نام‌های «میمات القرآن» و «میادین القرآن» نیز یاد میشود. ۲ - عناوین برخی سور قرآنابوالحسن علی بن محمد سخاوی (۵۵۸-۶۴۲ ق) در کتاب جمال القراء و کمال الاقراء نقل می‌کند که برخی از پیشینیان گفته‌اند: در قرآن، میادین، بساتین، مقاصیر، عرائس، دبابیج، و ریاض وجود دارد. میادین قرآن: سور و آیاتی است که با «الم» آغاز میشود. میادین جمع میدان میباشد. بساتین قرآن: سوری است که با «المر» آغاز گردد. بساتین، جمع بستان و معرب بوستان است. مقاصیر قرآن: سور حامدات یعنی سوری هستند که با ماده‌ای از «حمد» آغاز میشود. مقاصیر، جمع مقصوره و بمعنی رواق و ایوان یا شبستان است. عرائس قرآن: سور مسبحات یعنی سوری است که با تسبیح آغاز گردد. عرائس، جمع عروس است. دبابیج قرآن: سوره آل عمران است. دیابیج، جمع دیباج بمعنی حریر و معرب دیبا است. ریاض قرآن: سوره‌هایی است که به «مفصل» نامبردار است. ریاض، جمع روضه و بمعنی باغ و بوستان است. [۲]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، صفحه (۵۹۶-۵۹۷).
[۳]
مظلومی، رجبعلی، پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی، جلد۱، صفحه (۲۲۱-۲۲۲).
[۴]
زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۲۴۶.
[۶]
جلالی نائینی، محمد رضا، ۱۲۹۱ - ۱۳۸۹، تاریخ جمع قرآن، صفحه (۲۲۳-۲۲۴).
[۷]
حجتی، محمد باقر، ۱۳۱۱ -، پژوهشی درتاریخ قرآن کریم، صفحه (۱۰۴-۱۰۶) .
۳ - عناوین مرتبطسور حوامیم، سور طواسیم، سور طواسین. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه فارسی علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سوره ال». |